Haber Nedir

[SeGe]

HABER NEDİR?
Haberin çıkış kaynağını temeli, dedikodu ya da söylenti olarak nitelenebilir. Evin erkeği işine giderken gördüğü trafik kazasını karısına, o da arkadaşlarına anlatırsa, bu bir haber iletmedir. Ancak belirtilmek istenen haberden temel farkı, araya giren kişilerin yorumlarını da kapsayacağı için ayrıntılar belli bir süre sonra bazı kişilerin ağızlarında, gerçekle olan ilintilerini kaybedeceklerdir. O zaman haberi; gerçeğin ve ayrıntıların en tarafsız gözle aktarılmasıdır şeklinde tanımlamak daha tutarlı bir tanımlama olacaktır.
TELEVİZYONDA HABERLER

Televizyonda seyircilere aktarılan haberlerin özü ve kaynağı aynı olmakla birlikte yazılı haberlerden (örneğin gazeteler) en önemli farkı, habercinin kendi anlatım eksiklik ya da fazlalıklarını da kapsamasıdır. Bütünüyle tarafsız bir gözle bile yayına verilen bir haberde, mutlaka bir eksiklik vardır: görüntü yoksunluğu. Başbakanın yaptığı önemli bir konuşma, gazetelerde her hangi bir değişikliğe uğramaksızın çıkar çıkmasına ama, başbakanın ifadeleri ve demecini verirken takındığı tavır, ne aktarabilir niteliktedir ne de doğru izlenebilmiştir gazeteci tarafından. Öte yandan televizyonda kamera büyük bir duyarlıkla görüntüyü saptamış ve eğer bir yorum gerekiyorsa bunu da seyirciye bırakmıştır.
Bir büyük yangın ya da isyan olayı, gazetelerde habercinin kendi niteleme sıfatlarıyla güçlenir ve gazete haberi olur. Televizyonda ise böyle bir habere metin bile yazmaya gerek yoktur, görüntüler, kendi kendilerini anlatır.
Haberci için televizyona haber aktarırken, birlikte göstereceği filmi, fotoğrafı vb., çekmek ya da bulmak en önemli sorundur.
HABER SPİKERİ
Haberleri okuyan kişi güven verici görünümü ile izleyici de olayları sanki kendisi biliyor da anlatıyormuş gibi bir izlenim bırakmakla birlikte; kişiliği, haberlerin niteliğinden ağır basmalıdır. Seyirci, spikerin okuduğundan çok giydiği ile ilgileniyorsa haberin amacı bitirilmiş, en azından geriye itilmiş demektir.
“Haberci” : Sorumluluğunun bilincinde, nesnel ve tarafsız, görüntüsü ile metnini dengede tutan kişidir.

YAYIM NEDİR?
Kitap, gazete gibi okunacak materyallerin basılıp dağıtılması; her hangi bir eserin radyo ve televizyon aracılığıyla dinleyenlere ya da seyircilere ulaştırılması sürecidir.
Yayım, hedef kitleye ulaştırılacak her türlü bilginin, düşünce aşamasında eser haline dönüştürülmesine, hedef kitleye sunulacak biçime getirilmesine kadar geçirdiği üretim aşamalarını içeren bir süreçtir. Bu süreç sonunda kitleye, bir iletişim aracı kanalıyla ulaşan bilgi, yayımdır. Her yayın, bir yayım sürecinde hazırlanmakta ve okura/dinleyiciye izleyiciye ulaşmaktadır.

HABER – RÖPORTAJ YAZI TÜRÜ NEDİR?

Haber ile röportaj tekniklerinin birleştirildiği bir yazı tekniğidir.
Belirli bir haber konusunda ön hazırlık yaparak, yetkili ya da ilgililerle görüşerek bunları, haberden daha uzun olarak ve soru cevap olarak değil de haber anlatım üslubuyla verildiği haberlerdir. Aslında her haber belirli bir araştırmayı gerektirmektedir. Ancak haber – röportaj türündeki yazılar, haber ile röportajı birleştirildiğinden farklı bir yapısı söz konusudur.

RÖPORTAJ

Bir Muhabirin belli konudaki sorularına görüşme yoluyla yanıt aramasıdır. Yüz yüze ya da telefonla yapılabildiği gibi dolaylı olarak yazılı da gerçekleştirilebilir. İnternet üzerinden de röportaj yapılabilmektedir. Bu yöntemle röportaj yapılan kişinin kişisel görüşlerine başvurulur.


RÖPORTAJ NASIL YAPILIR?

Habercilik, doğru soruları sorarak, doğru yanıtlar alıp bunları kamuoyuna duyurma sanatıdır ama işin ilk adımı, bilgileri toplamadır. Bunun yöntemlerinden biri de röportajdır.
İster yüz yüze, ister telefonla, isterse de yazılı yapılıyor olsun röportaj yapmanın genel ilkeleri şöyle sıralanabilir :
§Röportajdan önce mutlaka yeterli bilgileri toplamaya özen gösterilmelidir. Konu hakkında ve görüşmenin yapılacağı kişi hakkında edinilecek bilgileri içeren “ön çalışmanın” iyi yapılması röportajın sağlıklı geçmesinin ilk şartıdır.
§İkinci adım soruların hazırlanmasıdır. Sorular genel hatlarıyla bir yere not edilebilir. Bu sorular yeni bilgiler almaya yönelik, eldeki bilgileri doğrulatmaya yönelik ya da daha önce yayımlanmış bilgileri yalanlamaya yönelik olabilir. Sorular karşı bir tavrın ifadesi olmamalıdır ve kendi görüşlerinizi içermemelidir. Röportajdan önce en az beş sorunun hazırlanması uygundur.
§Kişisel görüş ya da siyasal eğilimler olaylara soğukkanlı, nesnel ve tarafsız bakılmasını engellememelidir.
§Görüşmeye küçük bir selamlaşma ve sohbetle başlanır. Doğrudan konuya girilmemelidir.
§Görüşmeye başlanıldığında öncelikle kimliğinizi doğru bir şekilde tanımlamanız gerekmektedir. Kim olduğunuzu ve amacınızı açıkça belirtmeniz önemlidir.
§İlk sorudan başlayarak önemli olanın soru sormak değil, sorularınıza yanıt almak olduğunu unutmamalıdır.
§Haberin, sorulara verilen cevaplarda oluşacağı bilinerek soru sormaktan korkulmamalıdır.
§Bunun için öncelikle daha genel sorulardan başlayıp karşınızdakini sizi tanımasına ve size açılmasına fırsat tanınmalıdır.
§Daha özel sorular görüşmenin ortalarına saklanmalıdır ki, meydana gelecek ilişkinin üzerine bunlara daha samimi cevaplar verebilsin.
§Kaynağın yanıtlamaktan kaçındığı sorularda ısrarcı ya da zorlayıcı olunmamalıdır. Bu soru belki daha sonra başka bir ifade biçimiyle de sorulabilir. Bu durumlarda kaynağı rahatlatmak da bir başka tek*niktir.
§Kendi duygu ve düşünceleriniz görüşmenize ortak edilmemelidir. Bir görüşme, asla bir tartışma değildir, karşınızdakinin fikirlerini öğ*renmek için sizin isteğinizle gerçekleştirilmektedir.
§Resmi değil, ama argo da olmayan saygılı bir dil ve üslup kullanma*ya dikkat edilmelidir.
§Kaynağa kendinden ve istediği şeylerden söz etmesine fırsat veril*melidir. Ancak konuşmanın odak noktasından fazla uzaklaşmasına da izin verilmemelidir. "Bu söyledikleriniz çok ilginç ama benim asıl öğrenmek istediğim şey..." gibi bir ifadeyle konunun dağılmasını önlenmelidir.
§Konu ve röportaj üzerindeki yönlendirme elinizde olmalıdır. Kayna*ğın, yönlendirmeyi eline geçirmesine sorularla engel olunmalıdır. Aksi takdirde, röportajda istenilen hedefe ulaşılamaz; görüşülen ki*şinin kendi söylemek istediklerine mahkum kalınır.
§Sorular ve cevaplan unutulmamalıdır. Cevabına ulaşamadığı düşü*nülen soru başka bir ifadeyle yeniden sorulmalıdır.
§Görüşmede adı geçen kişi ve kurumlara cevap hakkı doğuracak du*rumlarda kaynağa, bu sözlerini bir daha doğrulatmak ve teyit için bir kez daha sormakta yarar vardır.
§Görüşmenin sonunda gerginliği önleyecek ve mutlu sonla bitirecek sorular sorulmalıdır. Sizi doğru ve iyi hatırlamasına yardımcı olacak sorularınız olması iyi olacaktır.
§Bilgi alınabilecek başka kaynaklar olup olmadığının da sorulması gereklidir.
§Görüşmenin nasıl haber yapılacağına ilişkin sözler söylenilmemeli ve verilmemelidir.
§Görüşme, yeniden görüşme dilekleri ve teşekkürlerle tamamlanmalıdır. Bir telefon numarası ya da kartvizit alınması unutulmamalıdır.
§Bazı kaynaklar, "Röportajı yazdıktan sonra bir de ben okuyayım. Yanlış bilgi olmasın!" isteğini iletebilirler. Gazetecilik etiği içinde, hiçbir haber, ilgili kaynağına gösterilip onay alınma mecburiyetinde değildir. Habercinin de yazdığı haberi yayımlanmadan önce haber kaynağına göstermesi, kaynağın haber üzerinde etkide bulunmasına yol açabilecek sakıncalar doğurabilir. Bu tur durumlar genellikle, görüşme sırasında kendi söylediklerine güvenmeyen kişiler tarafın*dan öne sürülebilmektedir. Eğer haber kaynağı, kendine güven soru*nu yaşıyorsa, o taktirde kendisinden yazılı olarak bilgi alma, eş de*yişle yazılı röportaj yapma yöntemi önerilebilir.
HABERCİNİN GÖREVİ NEDİR?

Habercinin görevi olayı gerçeğe en yakın bir biçimde aktarmaktır. Bunu yaparken de gereksiz ayrıntıları atmak, ayıklamak, özetlemek, kısaltmak, gerekirse düzeltmek, basitleştirmek, ilginç ve çarpıcı kılmak, daha da anla*şılır hale getirmektir.
HABER ANLATIMI NEDİR?

Bir olay hakkında elde edilen bilgilerin, kamunun anlayacağı biçimde ha*ber diline dönüştürülmesidir.
Haber toplama teknikleriyle elde edilen bilgilerin haber haline getiril*mesi özel bir çalışma alanı oluşturur. Bir haber anlatımı, sözlü ya da yazılı olsun belirli kurallara bağlıdır. Her haberde haber öğelerinin mutlaka bulunması gerekirken, yazma teknikleri değişmektedir